"სისხლი მდიოდა, მაგრამ არაფერი მტკიოდა, დამიჯერეთ!"

მის შესახებ იმდენი დაწერილა და დღემდეც იწერება, რომ ძალზე ძნელია, გვერდი აუარო შაბლონს და მისი საინტერესო პიროვნება განსხვავებული კუთხით წარმოაჩინო. თუმცა ცდა ღირს, რადგან ჩვენი რესპონდენტი ცნობილი მომღერალი, ქველმოქმედი ადამიანი ბატონი თეიმურაზ წიკლაურია. ცხოვრებაში მას ბევრი უნახავს და განუცდია. სულ ახლახან კი 63 წელი შეუსრულდა. ამ ფაქტის გათვალისწინებით, გადავწყვიტეთ, მას აუცილებლად შევხვედროდით და განვლილ ცხოვრებაზე გავსაუბრებოდით.

– ამბობენ, ადამიანი ცხოვრების ბოლომდე ძირითადად ისეთად რჩება, როგორადაც ბავშვობის წლებში ჩამოყალიბდაო. საინტერესოა, როგორი ბავშვი იყავით და ამ 63 წლის ასაკში თქვენი ბავშვობიდან რას გაიხსენებდით?
– ბავშვობა კოჯორში გავატარე. სკოლაში კარგოსანი ვიყავი, მაგრამ შატალოზე ხშირად დავდიოდი. სიმღერა ბავშვობიდან მიყვარდა. სკოლის სიმღერის გუნდში ვმღეროდი, ჩვენი გუნდი სასკოლო ოლიმპიადებზეც გადიოდა და იქ ომახიანად ვაგუგუნებდით სიმღერებს ლენინსა და პარტიაზე. აბა, მაშინ გუნდში სხვა სიმღერას ვინ გამღერებდა?! ფეხბურთსაც ძალიან კარგად ვთამაშობდი, მესამე ნომერი ვიყავი, არაერთი პრიზი მაქვს მიღებული. ჩემს ბავშვობაში მხატვრული ფილმი "ტარზანი" გამოვიდა. მას შემდეგ, რაც ეს ფილმი ვნახეთ, ბავშვები ტყეში გავიჭერით, ხეებზე თოკები გავაბით და ვცდილობდით, ხიდან ხეზე გადავმხტარიყავით... რაც შეეხება, ცვლილებას, ადამიანი დროსა და სივრცეში ცხოვრობს და ამიტომაც მასში წლების განმავლობაში ბევრი რამ იცვლება. ერთადერთი, რაც არ ექვემდებარება ამ ცვლილებას – ეს ღვთის წყალობაა.
– წლების გადასახედიდან თქვენს ცხოვრებაში ყველაზე ღირებულად რა მიგაჩნიათ?
– ერთხელ თურმე ინდოეთში ასეთი ცდა ჩაატარეს: ახალდაბადებული ბავშვი საკანში ჩასვეს და ადამიანებთან ურთიერთობის საშუალება არ მისცეს. ეს ბავშვი 9 წლის ასაკში ისეთ არსებას დაემსგავსა, რომელიც არც ნადირი იყო, არც ადამიანი და ამავე ასაკშივე გარდაიცვალა. ამით იმის თქმა მინდა, რომ შეუძლებელია ადამიანმა ცოცხალი ურთიერთობების გარეშე გაძლოს. წინააღმდეგ შემთხვევაში, მასაც საკანში გამომწყვდეული იმ ბავშვის ბედი ელის. წინაპრების მიერ დაგროვილი გამოცდილება მომავალ თაობებს უნდა გადაეცეს.
– ანსამბლ "ივერიასთან" ერთად და პირადად თქვენ 40 წლის მანძილზე 6 000 კონცერტი ჩაატარეთ, ცალკეულ მიუზიკლში კი – 1 200 გამოსვლა. როგორ მოახერხეთ, რომ ისევ აქტიურ შემოქმედებით ცხოვრებას ეწევით და არ გადაიღალეთ?
– თუკი შენი საქმე გულწრფელად გიყვარს, მართლა არ გადაიღლები. როცა ხალხის სიყვარულს გრძნობ, ყველაფერს უფრო მეტი პასუხისმგებლობით ეკიდები და ეს სიყვარული დაღლასა და პირადულსაც ადვილად გავიწყებს. იქნებ სწორედ ამ სიყვარულის გამო იყო, რომ თორმეტმა კაცმა 40 წლის მანძილზე ერთმანეთი არ დავჭამეთ. უფრო მეტიც, ერთმანეთი გავიტანეთ და დღესაც ერთად ვართ.
– გაიხსენეთ, ყველაზე დასამახსოვრებელი გასტროლები სად და როდის იყო.
– 1972 წლის გასტროლებს გავიხსენებ ეგვიპტეში. იქ "ივერიამ" არაბულ ენაზე მომზადებული ხუმრობები ჩაიტანა. ეს ენა ლამის ავითვისეთ. მახსოვს, არაბული სიმღერა "ლაკლამრასა" ერთ ღამეში შევისწავლე. მისი შინაარსი ასეთი იყო: კაცმა სიტყვის ფასი უნდა იცოდეს, რადგან სიტყვა თუ გკლავს, სიტყვასვე შეუძლია გაგაცოცხლოს. სიმღერის შემდეგ სცენაზე ორი მოხუცი ამოვიდა და მადლობა გადამიხადეს. თურმე ეს სიმღერა იქ ძალზე პოპულარული ყოფილა.
– თითქმის მსოფლიო გაქვთ მოვლილი, სად უფრო მოგეწონათ და რომელ ქვეყანაში იცხოვრებდით?
– ამერიკაში ნამდვილად ვერ ვიცხოვრებდი. ამ ქვეყანამ მონათა ბაზარი გამახსენა. ამერიკელებსაც შევხვდი და ჩვენებურ ემიგრანტებსაც. ერთი რამ მიკვირს – როგორ უნდა გაგიჭირდეს ისე, რომ იქ ჩახვიდე და ამერიკელების კატებსა და ძაღლებს მოუარო?! ასეა ევროპაშიც. ყველა დაძაბულად ცხოვრობს. მონების მსგავსად, პირადი თავისუფლება აქვთ დაკარგული, რათა როგორმე თავი გაიტანონ. იქაურებს არც მეგობარი ახსოვთ, არც ნათესავი.
ნიცაში ყოფნისას საშინელება განვიცადე. ახლობლის ბავშვი ცუდად გახდა. წამალი კი თურმე იქ იმხელა პრობლემა ყოფილა, ვერც კი წარმოვიდგენდი. მორიგე აფთიაქი მეორე ქალაქში იყო, რომ არა ჩვენი თანამემამულე, ბავშვის ბედი გაურკვეველი იქნებოდა. როცა ადგილობრივ საავადმყოფოში მივედით, ყურიც არავინ შეიპარტყუნა. ისევ ჩვენებურმა იმარჯვა. ახლა ამას 50 ევროს მივცემ და მოგვხედავსო. გამიკვირდა, ამით არ დავაშინოთ–მეთქი, მაგრამ ექიმმა ფული ჯიბეში მშვიდად ჩაიდო და ერთ წუთში წამალიც გამოწერა. დარწმუნებული ვარ, იქიდან ჩამოსულ ფრანგ სტუმარს ჩვენთან რამე რომ გასჭირვებოდა, ნახევარი საქართველო ფეხზე დადგებოდა. ამიტომ ლიტონი სიტყვები სულაც არ არის, როცა ამბობენ, ქართული ურთიერთობები უნიკალურია და, ჩვენ გარდა, არც ერთ ერს ახასიათებს. ამიტომაც, საქართველოს გარდა, ვერსად ვიცხოვრებდი.
– ალბათ ბევრმა არც იცის, რომ თქვენ ლურჯ მონასტერში სტიქაროსანი ბრძანდებით. ხომ არ ვცდები?
– არ ცდებით. ვცდილობ, რწმენითა და ეკლესიური კანონებით ვიცხოვრო. მჯერა, რომ მთავარი ქვეყანაზე სიკეთეა. ყველაზე მეტად ადამიანში უმადურობა და ამპარტავნება მაღიზიანებს.
– წლებია, რაც თქვენს მეუღლესთან, ქალბატონ ლილი ზღვაურთან ერთად მიუყვებით ცხოვრებას. დროთა განმავლობაში სიყვარულს ემართება რამე? ანუ ანსამბლ "ივერიის" რეპერტუარიდან ერთი სიმღერისა არ იყოს, "მერე ყველაფერი ხუნდება"?
– პირიქით, მერე გრძნობა უფრო ღრმავდება, უბრალოდ ეგ არის, გარკვეულ ტრანსფორმაციას განიცდის და გრძნობებს გონება ერევა. სიყვარული კი სხვა ფაზაში გადადის და ფერს იცვლის.
– ალბათ მთავარია, ნაცრისფერი არ გახდეს.
– ჰოოო, აი, მაგის მერე უკვე შავდება. ისე კი, სიყვარული აღმავალია. ჩვენს ქორწინებასთან დაკავშირებით იმასაც გეტყვით, რომ მე და ლილიმ ხელი უკრაინაში, ქალაქ ზაპოროჟიეში მოვაწერეთ. მაშინდელი ქალაქის მერის ბინაში ჩაწერილიც კი ვიყავით.
– თქვენზე ასეთი ინფორმაცია მაქვს – სახლში ყოფნისას დიდ დროს უთმობს ტელევიზორს და გადაცემებს გვიანობამდე უყურებსო. მართალია?
– ნამდვილად ასეა. ხომ უნდა იცოდე, ქვეყანაზე რა ხდება. სამზარეულოში ყოფნაც მიწევს. ამბობენ, რომ გემრიელ საჭმელებს ვამზადებ, ძირითადად – ხორცისაგან, რადგან ვთვლი, რომ ეს უფრო კაცის საქმეა. ამას წინათ ჩემი ქალიშვილი ეგრევე მიხვდა, რომ ჩემ მიერ გაკეთებულ კუჭმაჭს გეახლებოდათ, პირველივე ლუკმაზევე თქვა, ამას მამა გააკეთებდაო. სხვათა შორის, ბაზარშიც მე დავდივარ.
– როგორი პაპაა თემურ წიკლაური?
– მგონი, ყურადღებიანი. ჩემს შვილიშვილს ანდრია ჰქვია. პაპას არ მეძახის, თემოთი მომმართავს, მის აღზრდას დიდ ყურადღებას ვაქცევთ და ამ საქმეს მთლიანად ჩემი ქალიშვილი აგვარებს. ხალხური სიმღერის ანსამბლ "მართვეში" დაჰყავს, ფანდურსა და ფორტეპიანოზე დაკვრასაც ასწავლის. ანდრია კალათბურთსაც თამაშობს და ინგლისურსაც ეუფლება.
– ცნობილია, რომ ადრე ჯანმრთელობასთან დაკავშირებით გარკვეული პრობლემა გქონდათ, რის გამოც სამკურნალოდ შორეულ ფილიპინებზე გაემგზავრეთ. ერთ ფოტოზე თქვენი სისხლიანი სხეულია დაფიქსირებული. ეს ანესთეზიის გარეშე ხდებოდა, ტკივილს არ გრძნობდით?
– არანაირ ტკივილს არ ვგრძნობდი, დამიჯერეთ! იქაური მკურნალები დიაგნოზს ასეთი უჩვეულო მეთოდით ადგენენ და თვლიან, რომ ადამიანში ნებისმიერ დაავადებას სისხლის ნორმალური მოქმედების დარღვევა იწვევს. წარმოიდგინეთ, წევხარ და უყურებ, როგორ გადმოდის სისხლი შენი სხეულიდან, მაგრამ არაფერი გტკივა, ან კიდევ, თვალნათლივ უყურებ შენს ერთ ყურში ბამბა როგორ შეაქვთ და როგორ გამოაქვთ მეორიდან. ადამიანის ენერგეტიკულ ცენტრებს უჩვეულო გზით წმენდენ. რაც მთავარია, თავად მკურნალები მორწმუნე ქრისტიანები არიან და ყოველი ასეთი ოპერაციის წინ, როგორც წესი, ლოცვას კითხულობენ და ღმერთს დახმარებას შესთხოვენ.
– ჭორის სახით მსმენია, რომ კახეთში, თქვენი ანსამბლის გასტროლებზე, ამოუცნობი მფრინავი ობიექტიც გინახავთ, მართალია?
– ამ ამბის მოწმე, ჩემ გარდა, მთელი ქალაქი იყო. 1983 წელს თელავში კონცერტი გვქონდა. კონცერტის შემდეგ გარეთ გამოსულებმა ღამის ცაზე განათებული დისკო დავინახეთ, საიდანაც ძალზე ხელშესახები შუქი გადმოდიოდა და ცეცხლს უშვებდა. ამ სურათს თითქმის ნახევარი საათი ყველანი გაოგნებულები ვადევნებდით თვალს. მერე უცებ ეს განათებული სფერო ადგილიდან მოწყდა და ბნელ ცაზე გაუჩინარდა. აქვე ჩემი ცხოვრებიდან ერთ საინტერესო შეხვედრასაც გავიხსენებ: მე პირადად ვიცნობდი ამერიკელ ასტრონავტ ჯეიმს ირვინს, რომელიც მთვარეზე იყო. მას თურმე იქ წაღებული სასმელი წყალი აუორთქლდა, მაგრამ თავისი ქვეყნის ისეთი პატრიოტი იყო, რომ მაინც გაძლო: ჩემს ქვეყანას ეს ექსპედიცია დიდი თანხა დაუჯდა და ვალდებული ვიყავი, უწყლობა ამეტანაო. მოგვიანებით ერთმა კათოლიკე მისიონერმა ჯეიმს ირვინი საქართველოში ჩამოიყვანა. მას ისე მოეწონა ქართული მაწონი, რომ სპეციალურად მისთვის წყნეთიდან ჩამომქონდა. როცა ვთხოვდით, მოეყოლა, თუ რა ნახა მთვარეზე, იგი პირდაპირი პასუხისაგან თავს იკავებდა და მხოლოდ ერთს იმეორებდა – ქრისტე იწამეთო.